2024-yil 2-oktabr kuni "Mehnat xavfsizligi va gigiyenasi hamda ishlab chiqarish muhiti to‘g‘risidagi" Xalqaro Mehnat Tashkilotining (XMT) 155-sonli Konvensiyasini ratifikatsiya qildi. Ushbu hujjat Jenevada 1981-yil 22-iyunda qabul qilingan bo‘lib, uning maqsadi mehnat sharoitlarini yaxshilash, ishchilarning salomatligini himoya qilish va ishlab chiqarish muhitida xavfsizlikka alohida e’tibor qaratishdan iborat.
Mazkur konvensiyaning ratifikatsiyasi O‘zbekiston uchun bir qator strategik ahamiyatga ega. Birinchidan, bu mamlakatning xalqaro mehnat standartlariga mos ravishda o‘z mehnat qonunchiligini rivojlantirishini ko‘rsatadi. Bu esa O‘zbekistonning xalqaro maydondagi nufuzi va ishonchliligini yanada mustahkamlaydi. Xalqaro mehnat tashkilotiga a’zo bo‘lgan davlatlar ushbu konvensiyani ratifikatsiya qilish orqali o‘z zimmasiga bir qator majburiyatlarni oladi. Ular orasida, xodimlar uchun xavfsiz mehnat sharoitlarini yaratish, ishlab chiqarishda sog‘liq va gigiyenaga alohida e’tibor berish, hamda barcha xavf-xatarlarni oldini olish bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish bor.
Konvensiyaning asosiy maqsadi – ish joylarida xavfsizlik va sog‘liqni himoya qilishni ta’minlash. Bu, o‘z navbatida, mamlakat iqtisodiyoti uchun ham katta ahamiyatga ega, chunki xavfsiz mehnat muhiti ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Ishchilarning sog‘lom va xavfsiz sharoitlarda ishlashi nafaqat ularning o‘zlari, balki jamiyatning umumiy farovonligi uchun ham zarurdir.
O‘zbekiston bu konvensiyani ratifikatsiya qilish bilan o‘z zimmasiga bir qator mas’uliyatlar oladi. Shu jumladan:
- Ish beruvchilarga va xodimlarga xavfsiz mehnat sharoitlarini ta’minlash bo‘yicha talablarni kuchaytirish.
- Mehnat xavfsizligi va gigiyenasi bo‘yicha milliy siyosatni ishlab chiqish va amalda qo‘llash.
- Xodimlarning mehnat xavfsizligi va sog‘lig‘ini muhofaza qilish sohasidagi huquqlarini kengaytirish va ta’minlash.
- Ishlab chiqarish jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavflarni aniqlash va oldini olishga qaratilgan tadbirlarni kuchaytirish.
Ushbu hujjatning ratifikatsiyasi O‘zbekistonda mehnat sharoitlarini xalqaro talablarga mos ravishda takomillashtirish uchun yangi imkoniyatlarni ochadi. Bundan tashqari, bu jarayon mehnat munosabatlarida ishchilarning huquqlarini himoya qilish, ishlab chiqarish jarayonlarining xavfsizligini ta’minlash, hamda mehnat bozorida adolat va barqarorlikni yaratish yo‘lida yana bir muhim qadamdir.
Xalqaro Mehnat Tashkilotining 155-sonli Konvensiyasi O‘zbekiston uchun nafaqat mehnat qonunchiligini rivojlantirish, balki iqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash, ishchi kuchining sifatini oshirish va xalqaro bozorga moslashish uchun muhim bo‘g‘in bo‘lib xizmat qiladi. Ratifikatsiya qilingan konvensiya mamlakatning xalqaro hamkorlikka sodiqligini va mehnat sohasidagi xalqaro standartlarga rioya qilishga intilishini yana bir bor tasdiqlaydi.
O‘zbekiston Respublikasining bu qadamini xalqaro mehnat hamjamiyati O‘zbekistonning mehnat huquqlarini mustahkamlash va xalqaro standartlarga intilishi deb baholaydi, XMT va boshqa tashkilotlar tomonidan bunday tashabbusni yuqori baholash kutilmoqda.
Xulosa qilib aytganda, O‘zbekistonning Xalqaro Mehnat Tashkilotining 155-sonli Konvensiyasini ratifikatsiya qilishi mamlakatning mehnat huquqlarini himoya qilish va mehnat xavfsizligini ta’minlash borasidagi sa’y-harakatlarining mantiqiy davomi bo‘lib, bu nafaqat milliy, balki xalqaro mehnat standartlariga mos keluvchi yangi bosqichni boshlab beradi.